Bức Tranh Kinh Tế Việt Nam Thế Kỷ XVII và XVIII

GIỚI THIỆU SÁCH

1) Về tác giả:

Nguyễn Thanh Nhã (1928 – 2008), lớn lên ở Sài Gòn vào những ngày Cách mạng tháng Tám, Nguyễn Thanh Nhã sang Pháp du học và suốt đời gắn bó với phong trào Việt Kiều ủng hộ hai cuộc kháng chiến. Năm 1970, ông tham gia nhóm nghiên cứu về những vấn đề miền Nam Việt Nam. Báo cáo "Viễn tượng miền Nam Việt Nam" của nhóm này, công bố ngày 17/01/1973, tức là 10 ngày trước ngày ký kết Hiệp định Paris về Việt Nam, là một đóng góp đáng kể vào cuộc đấu tranh chính trị và hòa bình, dân chủ, hòa hợp và hòa giải dân tộc.

Nguyễn Thanh Nhã là giảng sư kinh tế học Trường Đại Học Paris I (Sorbonne-Panthéon) về các vấn đề phát triển. Xuất bản năm 1970 tại Paris (NXB Cujas). Bức tranh kinh tế Việt Nam thế kỷ XVII và XVIII ban đầu là luận án tiến sỹ quốc gia, bảo vệ mấy năm trước đó tại Đại học Sorbonne (Paris) và đã nhận được một giải thưởng lớn về nghiên cứu.

Ngoài những công trình nghiên cứu chuyên môn Nguyễn Thanh Nhã còn để lại nhiều trước tác về văn học Việt Nam và Pháp mà ông là một "tài tử" rất thâm hậu.

2) Về tác phẩm:

Thời kỳ được nghiên cứu trong công trình này là một trong những thời kỳ nhộn nhạo, đẫm máu và rối ren nhất của lịch sử Việt Nam. Thời kỳ của cuộc nội chiến kéo dài, xen kẽ những cuộc hưu chiến thất thường, trở nên trầm trọng hơn với những rối loạn liên tục, những cuộc nổi dậy được lặp đi lặp lại. Thời kỳ nền quân chủ bị đẩy vào bóng tối, các quyền lực phong kiến xuất hiện trở lại với những bộ mặt đầy vẻ gây hấn, đất nước bị xẻ đôi với những xâu xé và những cơn rúng động dẫn đến việc đặt lại vấn đề về sự quân bình tồn tại cả ngàn năm và đẩy các cấu trúc xã hội truyền thống tới ngưỡng đổ vỡ.

Các thế kỷ XVII và XVIII có thể được xem như một sự chuyển tiếp trong đó, Việt Nam, được mở rộng về mặt diện tích, đối diện với chính những đòi hỏi phải "điều chỉnh", bất ngờ mở ra trước một đời sống quốc tế bị chủ nghĩa bành trướng châu Âu chế ngự, phải trải qua một cuộc phân tranh đau đớn trước khi thấy lại sự thống nhất được củng cố. Trong khi các cuộc cạnh tranh được thổi bùng lên, những yếu tố ly tâm của quốc gia hoành hành, thì những nền tảng mới được hun đúc, các yếu tố biến đổi và tích hợp tiếp tục hướng đi tiềm ẩn của chúng tới một sự hài hòa ở mức độ cao hơn.

Bức tranh tổng quát tập hợp những cái nhìn đại thể về các lĩnh vực kinh tế khác nhau của thời kỳ này, cũng từng ấy bức tranh nhỏ, những bức ảnh chụp chớp nhoáng đặt dưới nhãn hiệu của sự biến chuyển và được phân ra thành hai chủ đề lớn, theo quan niệm Nho giáo về kinh tế:

- Những biến chuyển của các cơ sở nông thôn,

- Sự phát triển của thượng tầng đô thị và thương mại.