Ruồi Trâu
Ruồi Trâu từng được đánh giá là một câu chuyện về niềm say mê và lòng quả cảm đã từng làm thế giới phải say đắm và đã cuốn hút được trí tưởng tượng của vô số người đọc ,đến nỗi đã tác động rõ rệt cả đến tiến trình lịch sử.
Cả cuốn sách chứa chan một thế giới quan nhân đạo, lòng yêu và quí trọng phẩm chất con người. Từng nhân vật trong cuốn truyện, từ Ruồi Trâu đến những nhân vật phụ, những bạn chiến đấu gần và xa của anh, không nhân vật nào là không có cá tính sâu sắc của mình. Bản thân nhân vật Ruồi Trâu không phải là một nhân vật cứng đờ, mà ở anh người ta thấy rõ người cách mạng cũng là con người giàu tình, giàu cảm nhất.
Đó là Áctơ, chàng trai trẻ, hiền lành, thánh thiện, sinh trưởng trong một gia đình tư sản Anh. Môngtaneli là cố đạo, giám đốc trường dòng thánh Pidơ. Ông đối xử với Áctơ như con đẻ và Áctơ cũng rất gần gũi, tôn trọng ông. Từ khi mẹ Áctơ mất, mối quan hệ đó càng khăng khít hơn. Đến lúc có thêm niềm say mê mới, tham gia Nước Ý trẻ cùng các bạn sinh viên khác, đấu tranh cho nền Cộng hoà và có lý tưởng rõ hơn về tôn giáo, anh đã thay đổi suy nghĩ về Môngtaneli. Năm năm trước, ông đối với Áctơ như là một người anh hùng lý tưởng thì giờ đây, anh có cảm tưởng rằng Môngtaneli là một nhà tiên tri tương lai của tín ngưỡng mới. Áctơ tham gia đoàn thể nước Ý trẻ và có tình cảm đặc biệt với Giêma, nhưng Giêma lại theo Ki-tô giáo kháng cách. Anh thì khác đạo với cô. Áctơ không chỉ là thanh niên mang chất "thép" của người cách mạng mà anh còn là con người sống giàu tình cảm. Áctơ đã từng bị Gieme nghi ngờ, và anh đã cảm thấy như bị xúc phạm, đau đớn cho bản thân. Nhưng không vì thế mà ngọn lửa tình cảm của anh đối với cô bị lụi tàn.
Sau một lần xưng tội với một linh mục, ông này lại là tay sai của đế quốc Áo, Áctơ và nhóm của anh đã bị bắt giữ. Cùng lúc đó, anh đã biết được sự thật: anh chính là đứa con ngoài giá thú của vị cố đạo, vì ông theo Công giáo nên không dám công khai sự thật này. Sự thật biết được quả là đau đớn: anh ta bị cha của mình lừa, giáo hội lừa, Giêma thì nghi ngờ... Sau khi được thả ra, anh đã bắt đầu cuộc sống mới, lưu lạc qua Nam Mỹ, gặp nhiều hiểm nguy, cay đắng. Và anh đã trở thành con người khác có cá tính mạnh mẽ, sắc sảo hơn với tên Rivarex hay bí danh là Ruồi trâu. Con đường hoạt động của anh càng ngày càng đối lập hoàn toàn với người cha, Hồng y Môntaneli. Anh trở lại nước Ý để phục thù những gì đã lừa dối anh, ngoại trừ cha mình.
Trong một trận đấu với bọn mật thám, Ruồi trâu bị bắt và bị kết án tử hình. Nhưng anh hoàn toàn cảm thấy hạnh phúc, mãn nguyện trước cái chết này. "Phần tôi, tôi sẽ bước ra pháp trường, tâm hồn thư thái như bất kỳ chú bé nào đang về nhà nghỉ ngơi. Tôi đã làm xong công việc được giao phó, và bản án tử hình kia là bằng chứng cho thấy tôi đã hoàn thành nhiệm vụ một cách trọn vẹn". Anh chỉ còn niềm ao ước cuối là nói với Giêma, rằng anh rất yêu cô cho đến tận những giây phút cuối đời này. Anh đã viết câu thơ về cuộc đời của mình :
Vẫn là ta
Chú ruồi sung sướng
Sống xứng đáng chết
Chẳng vấn vương
Cái chết của anh đã để lại trong lòng vị Hồng y bao nỗi dằn vặt, day dứt và cuối cùng, cái chết cũng đến với ông. Lý trí của hai người đã chiến thắng, nhưng phải trả giá cho điều này là sự cay đắng và vết thương không bao giờ liền trong trái tim họ.
"Như vậy là "Ruồi Trâu "-Lịch sử một người anh hùng cách mạng quyện với một thiên tình sử đẹp đẽ và xúc động được lồng trong một bản hùng ca mang tính thời đại của các dân tộc kiên cường đấu tranh cho độc lập và thống nhất mà chúng ta luôn thấy có mình ở trong-Đã và không thể thiếu những những thế hệ độc giả mới.